Theo 1 phóng sự gần nhất của VTV24 thì gần 1000 bệnh nhân đến khám tại BVDLTW nhưng đến 50% là viêm da tiếp xúc với kiến ba khoang trong 3 tháng qua. Sai lầm trong việc tự điều trị khiến cho những vết loét có thể sâu hơn, nguy cơ để lại sẹo và tăng sắc tố lâu hồi phục.
Dưới đây mình sẽ trả lời vắn tắt 07 câu hỏi thường gặp nhất về tình trạng này để mọi người cùng nắm được, biết cách xử trí và dự phòng nhé:
07 Câu hỏi thường gặp nhất về viêm da tiếp xúc kiến ba khoang
Câu hỏi 1: Viêm da tiếp xúc kiến ba khoang là gì hả bác sĩ ?
Trả lời:
-Là tình trạng viêm da/ bỏng da xảy ra do da bạn tiếp xúc trực tiếp với chất tiết của kiến ba khoang đang sống hoặc đã chết.
-Biểu hiện là tổn thương thành dải đỏ, phù có trường hợp có mụn nước mụn mủ vị trí vùng hở là chủ yếu. Thường mọi người sẽ nghĩ là bị Herpes, Zona, giời leo…
Câu hỏi 2: Kiến ba khoang trông như nào bác sĩ ơi ?
Trả lời:
-Con kiến 6 cẳng 2 râu, 1 thân 5 đốt rõ ràng kiến khoang
Câu hỏi 3: Nhà em nuôi mèo chứ không có nuôi kiến, sao nó lại ở trong nhà em được hả bác ?
Trả lời:
-Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng… chúng xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao, thuận lợi cho kiến phát triển, ở miền Bắc kiến thịnh hành vào những tháng cuối năm (8, 9, 10, 11)
-Vì ưa thích ánh sáng đèn ban đêm nên bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn rồi vô tình va phải em.
Câu hỏi 4: Em đang ngồi xem TikTok tự dưng thấy con gì như kiến ba khoang nó bò trên cánh tay, em phải làm sao giờ bác sĩ?
Trả lời:
-Bình tĩnh nhé,không nên dùng tay để đập để tránh dịch tiết của kiến ba khoang dây ra người.
-Em đi kiếm tờ giấy hoặc vật nào đó để kiến ba khoang bò lên rồi lấy ra khỏi người mình là được.
Câu hỏi 5: Cách “cấp cứu kịp thời” khi lỡ bị dây dịch tiết kiến ba khoang bác sĩ ơi ?
Trả lời:
-Hãy rửa sạch nhẹ nhàng vùng tiếp xúc chất tiết bằng xà phòng, nước muối hoặc cồn 70 độ.
-Sau đó bôi thuốc mỡ kháng sinh Tetracyclin, hồ nước (mua ngoài hiệu thuốc), nếu không có thể bôi 1 lớp dưỡng ẩm.
-Không chà xát, cào gãi hay tự ý mua thuốc bôi không rõ nguồn gốc, không đúng cách khiến tổn thương lan rộng và nặng hơn.
-Nếu tổn thương sau khi làm các bước trên mà không đỡ sau 3 ngày hoặc thì bạn đến cơ sở chuyên khoa da liễu để được bác sĩ thăm khám và xử trí.
Câu hỏi 6: Em vừa bị luôn, nó rộp nước đau kinh khủng, giờ sẹo 2 bên đùi có loại nào bôi hết sẹo không bác sĩ ?
Trả lời:
-Thường nếu xử trí theo các bước như trên, sau khoảng 1 tuần thì tổn thương sẽ lành, một số trường hợp để lại thâm/ tăng sắc tố sau viêm, hầu như cực ít để lại sẹo.
-Sau đó, em có thể sử dụng các loại dưỡng ẩm chứa ceramide hàng ngày giúp phục hồi nhanh hơn.
Câu hỏi 7: Làm thế nào để phòng tránh kiến ba khoang trong mùa này hả bác sĩ ?
Trả lời:
-Tới “mùa kiến ba khoang” này, hãy đề phòng kiến vào nhà bằng cách hạn chế mở cửa, sử dụng lưới ngăn côn trùng – đặc biệt là các nơi thông thiên ra những nơi như ruộng lúa, vườn cây, nhà đang xây dở…đã nói ở trên.
-Mắc màn khi ngủ, nhớ giũ chăn gối trước khi nằm.
-Nếu phải dùng đèn làm việc bên trong thì nên cũng nên bật đèn ngoài hành lang, ban công để thu hút kiến ra bên ngoài.
Ngoài những câu hỏi trên, cá biệt còn có những trường hợp dùng kiến ba khoang nghiền ra để chữa các bệnh về da khác, điều này là không có cơ sở và đặc biệt nguy hiểm nhé. Bệnh da kia chưa chắc đã khỏi nhưng chắc chắn bạn sẽ có viêm da tiếp xúc kiến ba khoang như mô tả trên bài.
Chúc các bạn luôn là những nhà thông thái học trong cuộc sống thường nhật của mình, bắt đầu từ việc chăm sóc da đúng cách.
BS Nguyễn Đình Trung
25.10.2022
